Europejski plan walki z rakiem: nowe działania na rzecz lepszego dostępu do profilaktyki, wczesnego wykrywania i leczenia nowotworów oraz do opieki

Dziś zrobiono kolejny krok w kierunku lepszego dostępu do profilaktyki, wczesnego wykrywania i leczenia nowotworów oraz do opieki nad chorymi na raka. Przed Światowym Dniem Walki z Rakiem i rok po opublikowaniu europejskiego planu walki z rakiem Komisja rozpoczyna szereg nowych inicjatyw, zapowiedzianych podczas wydarzenia pod hasłem Równy dostęp do leczenia: Rak u kobiet – europejski plan walki z rakiem. Wydarzenie to koncentrowało się na różnicach w traktowaniu kobiet i mężczyzn i konkretnych środkach na rzecz walki z rakiem u kobiet. Było to pierwsze z dorocznego cyklu wydarzeń, koncentrujące się na tym, jak zwiększyć równy dostęp wszystkich osób do profilaktyki nowotworów i opieki w przypadku choroby nowotworowej.
Choroby nowotworowe dotykają w Europie średnio nieco większej liczby mężczyzn niż kobiet – 54 proc. nowych przypadków zachorowań i 56 proc. zgonów dotyczy mężczyzn. Jednak najczęściej diagnozowanym nowotworem jest rak piersi u kobiet (ponad 355 tys. kobiet w UE w 2020 r.). Występują również znaczne nierówności w państwach członkowskich UE i między nimi oraz między grupami ludności w zakresie wczesnego wykrywania, diagnozowania, leczenia i jakości opieki nad pacjentami. Jest to szczególnie uderzające w przypadku szacowanych wskaźników zachorowalności na raka szyjki macicy (różnica pięciokrotna) i wskaźników umieralności (w 2020 r. różnica ośmiokrotna w skali całej UE). To ogromne zróżnicowanie można wytłumaczyć różnicami w częstości występowania wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV) oraz w polityce szczepień i badań przesiewowych w kierunku raka szyjki macicy w państwach UE. Zmniejszenie nierówności w obrębie całego schematu zarządzania chorobą stanowi nadrzędny cel europejskiego planu walki z rakiem.
W ramach unijnego planu walki z rakiem Komisja realizuje od dziś cztery nowe działania, aby wesprzeć państwa członkowskie w walce z nierównościami, poprawić badania przesiewowe i szczepienia przeciwko HPV oraz wesprzeć osoby, które chorowały lub chorują na nowotwory:
• Rejestr nierówności w przeciwdziałaniu nowotworom pozwoli określić tendencje występujące w państwach członkowskich i regionach oraz różnice między nimi. Ponadto umożliwi analizę nierówności w profilaktyce nowotworowej i opiece nad chorymi, wynikających z płci, poziomu wykształcenia i poziomu dochodów, a także z różnic między obszarami miejskimi i wiejskimi. Dzięki rejestrowi będzie można odpowiednio planować inwestycje i rozwiązania na szczeblu unijnym, krajowym i regionalnym.
• W celu aktualizacji zalecenia Rady z 2003 r. w sprawie badań przesiewowych wykorzystane zostanie zaproszenie do zgłaszania uwag na temat badań przesiewowych w kierunku raka. Jest to część celu planu walki z rakiem, jakim jest zagwarantowanie, aby do 2025 r. 90 proc. ludności UE, która kwalifikuje się do badań przesiewowych w kierunku raka piersi, szyjki macicy i jelita grubego, miało dostęp do badań przesiewowych.
• Wspólne działanie na rzecz szczepień przeciwko HPV będzie pomagać państwom członkowskim w podnoszeniu wiedzy i świadomości społecznej na temat HPV oraz w popularyzacji szczepień. Działanie to przyczyni się do realizacji jednego z głównych celów planu walki z rakiem: wyeliminowania raka szyjki macicy dzięki wyszczepieniu przeciwko HPV co najmniej 90 proc. docelowej populacji dziewcząt w UE oraz znacznemu zwiększeniu liczby szczepień chłopców do 2030 r.
• Unijna sieć młodzieży żyjącej z rakiem lub wyleczonej pozwoli poprawić długoterminowe działania następcze w ramach planów opieki nad chorymi na raka na szczeblu krajowym i regionalnym. Będzie również łączyć młodych ludzi dotkniętych tą chorobą i ich rodziny, a także nieformalnych i formalnych opiekunów.
Wypowiedzi członków Kolegium:
Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen powiedziała: Kiedy zainicjowaliśmy europejski plan walki z rakiem, jego realizacja stała się jednym z najważniejszych zadań obecnej Komisji. Naszym celem jest zapewnienie wszystkim w Unii Europejskiej właściwego leczenia nowotworów. Wiemy, że walka ta jest jeszcze trudniejsza z powodu pandemii – szacuje się, że nie zdiagnozowano przez to miliona nowych przypadków choroby nowotworowej. Nowotwory to dla nas wszystkich osobista historia. Dlatego też będziemy pracować nad profilaktyką, wczesną diagnozą i równym dostępem do opieki, aby wygrać tę walkę.
Margaritis Schinas, wiceprzewodniczący do spraw ochrony naszego europejskiego stylu życia, stwierdził: Nowotwory dotyczą nas wszystkich, a walka z nimi pozostaje priorytetem. Rok po wdrożeniu planu walki z rakiem podejmujemy dziś ważne kroki na rzecz zapewnienia wszystkim równego dostępu do profilaktyki nowotworów i opieki onkologicznej. W Europie opartej na solidarności nie chcemy nierówności. Rządy krajowe i organy ds. zdrowia publicznego nie mogą samodzielnie pokonać chorób nowotworowych. Tylko dzięki pełnej współpracy i zdecydowanemu zaangażowaniu wszystkich pomożemy poprawić jakość życia naszych obywateli i zmniejszyć cierpienia wielu z nich. Profilaktyka i diagnoza leżą u podstaw tej wspólnej podróży, która dopiero się zaczęła.
Stella Kyriakides, komisarz ds. zdrowia i bezpieczeństwa żywności, zauważyła: Rok po przyjęciu europejski plan walki z rakiem przynosi zmiany na lepsze. W tym roku podczas obchodów Światowego Dnia Walki z Rakiem skoncentrujemy się na zwalczaniu nierówności w kontekście nowotworów u kobiet, na potrzebie optymalnej współpracy europejskiej i leczenia oraz na konkretnych działaniach w ramach planu dotyczących inwestowania w profilaktykę. Co ważne, zadbamy o to, by głos osób, które zachorowały na raka, został usłyszany. W związku z wpływem COVID-19 na badania przesiewowe, leczenie i opiekę, zajęcie się tym poważnym wyzwaniem w dziedzinie zdrowia publicznego jest dziś pilniejsze niż kiedykolwiek wcześniej. Musimy zlikwidować luki i zapewnić równy dostęp dla wszystkich. Nasz plan walki z rakiem to europejski plan działania, który ma zmienić na lepsze życie wszystkich pacjentów chorych na raka i ich bliskich. Ten plan dotyczy nas wszystkich!
Kontekst
Europejski plan walki z rakiem jest jednym z podstawowych filarów Europejskiej Unii Zdrowotnej, zapowiedzianej przez przewodniczącą Ursulę von der Leyen w orędziu o stanie Unii we wrześniu 2020 r., w którym zaapelowała o dążenie do bardziej bezpiecznej, odpornej i lepiej przygotowanej Unii Europejskiej. W planie walki z rakiem, realizowanym od 2021 r., określono nowe podejście UE do profilaktyki nowotworów, ich leczenia oraz opieki nad chorymi na raka dzięki zintegrowanemu podejściu zgodnemu z zasadą „zdrowie we wszystkich politykach” i opartemu na porozumieniu zainteresowanych stron. Zaproponowano w nim 10 inicjatyw przewodnich i wiele działań dotyczących całego schematu zarządzania chorobą – od profilaktyki po jakość życia osób żyjących z rakiem lub wyleczonych, koncentrując się na działaniach, w przypadku których UE może wnieść największą wartość dodaną.
W ramach Programu UE dla zdrowia i innych programów finansowania na działania związane z rakiem przeznaczono łącznie 4 mld euro. W 2021 r. ogłoszono dwie rundy zaproszeń do składania wniosków w ramach Programu UE dla zdrowia, co doprowadziło do opracowania 16 nowych ważnych inicjatyw. Niedawno przyjęto kolejny program prac na 2022 r., który ponownie obejmuje znaczną liczbę działań dotyczących walki z rakiem, tym razem z silnym naciskiem na profilaktykę i diagnostykę.
Plan walki z rakiem nadal funkcjonuje wraz z misją w zakresie walki z rakiem w ramach programu „Horyzont Europa”, zapewniając spójność między ambitnymi celami badawczymi a realistycznymi celami politycznymi.

źródło: Wydział prasy Komisja Europejska Przedstawicielstwo w Polsce